فصل اول پایان نامه معمولا برای معرفی کلی محتوای پایان نامه نگارش می شود. در فصل اول پایان نامه بر مواردی که بیشتر جنبه معرفی پژوهش دارد تاکید می شود؛ به طوری که خواننده با مطالعه فصل اول پایان نامه با محتوای پژوهشی پایان نامه آشنا می گردد به عنوان مثال معرفی موضوع پایان نامه و جنبه های مجهول موضوع و طرح مسئله اصلی که قرار است در پایان نامه به آن پرداخته شود. در رشته های مختلف ممکن است کمی ساختار کلی فصل اول پایان نامه تفاوت داشته باشد.

اما معمولاً محتوای فصل یک به ترتیب زیر است:

• مقدمه:

در مقدمه پایان نامه بیشتر به معرفی اولیه موضوع پایان نامه و چالش های موجود در آن زمینه موضوعی پرداخته می شود. 

• بیان مساله:

توضیح در باره مسئله ای که در پایان نامه قرار است بر روی آن مانور داده شود و در واقع پاسخی برای آن مسئله قرار است پیدا شود و ارایه دادن آن مسئله به شکل سوال کلیدی

• ضرورت و اهمیت انجام پژوهش:

 در این قسمت از فصل اول پایان نامه بر روی این که چرا باید در این زمینه تحقیق کرد و کلا اهمیت موضوع انتخاب شده چیست پرداخته می شود و همچنین چالش های موجود در آن زمینه موضوعی مطرح می گردد.

• جنبه نوآوری پژوهش:

 در این قسمت درباره نوآوری های موجود در پایان نامه نسبت به کارهای انجام شده گذشته پرداخته می شود به عنوان مثال اگر در پژوهش های گذشته با مدلی مشخص به حل مسئله پژوهش پرداخته شده و شما اکنون روشی جدید را برای حل همان مسئله ارائه داده اید.

• اهداف پژوهش:

 در این قسمت درباره آنچه که پژوهش به دنبال انجام آن است پرداخته می شود و باید دید با حل مسئله پژوهش قرار است به چه هدفی رسید. در این قسمت به ترتیب اهداف آرمانی، اصلی و یا کلی، ویژه و یا اختصاصی و نیز کاربردی بیان می شود.

• سؤالات پژوهش:

 سوالات پژوهش که با قسمت بیان مسئله پژوهش ارتباط تنگاتنگ دارد. در این قسمت پایان نامه شما به بیان سوالاتی که در این پژوهش به دنبال پاسخ آن هستید پرداخته میشود که البته یکی از مهمترین سوالات که همان سوال اصلی پژوهش است در قسمت بیان مسئله توضیح اش را داده اید. و سوالات پژوهش می تواند به تعداد کم یا زیاد بسته حجم پایان نامه ای که قرار است نگارش شود دارد. سوالات پژوهش در پایان نامه می تواند به دو دوسته سوالات اصلی و فرعی تقسیم شود.

• فرضیه هایپژوهش:

فرضیه های پژوهش در پاسخ به سوالات پژوهش مطرح می گردد. در پایان نامه با طرح فرضیه های پژوهش به دنبال رد یا تایید آن ها هستیم.

• دامنه پژوهش:

 منظور از دامنه پایان نامه در واقع محدوده موضوعی و مکانی و زمانی پژوهش می باشد.

• تعریف نظری و عملیاتی وا‍ژه ها و مفاهیم پژوهش:

در این قسمت درباره واژه های کلیدی پایان نامه صحبت می شود. تعریف واژه ها به صورت های نظری و کاربردی در پایان نامه مد نظر می باشد.