فصل دوم پایان نامه به طور معمول مشتمل بر دو بخش کلی می باشد:

در قسمت اول:

معمولا به بررسی نظریاتی که در زمینه موضوع تحقیق و مولفه ها و ابعاد و جواب تشکیل دهنده آن توسط دانشمندان مختلف داخل و خارج کشور ارائه گردیده ، بحث می شود. این قسمت به مبانی نظری تحقیق در پایان نامه معروف است و در بیشتر اوقات روش تحقیق پایان نامه از همین قسمت الگو گرفته می شود و فرضیات در پایان نامه نیز بر همین مبنا بنا می شوند.

در قسمت دوم:

در فصل دوم پایان نامه، شرحی از تحقیقاتی را شامل می شود که در قالب پایان نامه ها و طرح های پژوهشی و مواردی ازاین قبیل انجام شده است که به پیشینه تحقیق معروف است و به طور معمول مشتمل بر دو بخش تحقیقات داخل کشور و خارج کشور می باشد.

آن چه که در مقام جمع بندی نظریات نویسندگان در مورد فصل دوم پایان نامه می توان اظهار داشت:

آن است که علی رغم آن که عناوین پیشنهاد شده توسط آنان برای این فصل ظاهرا ً اندکی متفاوت به نظر می آید ، اما عنوان « پیشینۀ تحقیق برای آن مناسب است ، البته عناوین دیگری نیز نظیر « پیشینه کاوی» «ادبیات تحقیق » « سابقه تحقیق » ، « سابقه موضوع تحقیق » و «تاریخچه تحقیق » ، نیز می تواند بکار رود.
و عناوینی نظیر «بررسی کتب و نشریات » پیشنهاد نمی شود ، زیرا فصل دوم فقط به بررسی کتاب ها و نشریات نمی پردازد ، بلکه پایان نامه ها و طرح های پژوهشی منتشر نشده را نیز در بر می گیرد.

از نظر محتوایی:

از طرف دیگر ، از نظر محتوایی این فصل به بررسی کلیه متون و منابع مربوط به موضوع تحقیق که تا زمان اجرا و انجام تحقیق به رشته تحریر در آمده اند ، می پردازد؛ اما این بررسی کردن فقط شامل مرور و خلاصه نمودن آنها نمی باشد .
توجه قطعی به این نکته مهم است که دیگران در نظریات و تحقیقات خود چه مواردی را مطرح ساخته و انجام داده اند ، تا آن که از موارد قابل استفاده برای انجام تحقیق مورد نظر پژوهشگر، الهام گرفته شود و بهره مناسب به عمل آید.

و از جانب دیگر مشخص شود که دیگران در نظریات و تحقیقات خود چه مواردی را مطرح نساخته و انجام نداده اند، یا آن که آن تحقیقات از چه محدودیت های خاصی متاثر بوده است ، تا در حد امکان تلاش شود که در تحقیق جدید آن موارد مطرح گردد و تحقیقاتی در زمینه های جدید انجام شود و محدودیت های قبلی به نوعی رفع شود.

یک مجموعۀ واحد:

بدیهی است رسیدن به چنین هدفی نیز با فیش برداری و خلاصه نمودن تعدادی منبع امکان پذیر نخواهد بود . شاید مبالغه نباشد اگر گفته شود یکی از اشتباهات دانشجویان همین است که با ذکر خلاصه چند موضوع از چند منبع و پشت سر هم ردیف نمودن آنها وظیفه خود را خاتمه یافته تصور می کنند.

حال آن که لازم است پایان نامه، یک مجموعۀ واحد، منسجم و هماهنگ قلمداد گردد که تمام اجزاء و فصول ان مکمل یکدیگر بوده و همه در راستای تحقق اهداف رساله و یا پایان نامه عمل می کنند، حال باید این سوال را مطرح ساخت که خلاصه کردن و کنار هم قرار دادن چه مطلب به تحقق کدام هدف رساله کمک می کند؟!

آیا در این صورت این فصل بخشی از پژوهش محسوب می شود . گاهی اوقات مشاهده می شود که در مورد برخی عناوین و موضوعات می توان بدین گونه مطالبی تکه تکه را از کتب متعدد استخراج نمود ، که حجم آن ها شاید بالغ بر چندین کتاب بشود ، ولی ایا به راستی چنین امری فلسفه بررسی پیشینه پژوهش می باشد. به همین دلیل است که به نظر می رسد در تنظیم مطالب فصل دوم پایان نامه ، باتوجه به اهداف خاص آن فصل ، باید بازنگری لازم به عمل آید.